Белбеу күресі

Белбеу күресі ең ежелгі спорт түрлерінің бірі. Мұны көне қолжазбалар, құжаттармен түрлі тарихи өнер ескерткіштері дәлелдейді. Мамандар белбеу күресі бейнеленген
жартасқа салынған суреттерді Жердің әр бұрыштарынан – Орталық Америка, Африка, Еуропа, Азиядан тапқан. 1938 жылы Бағдат маңайында шамамен алты мың жылдық белбеудегі екі балуанның қола мүсіншесі табылған. ХІ ғасырда ғалым әрі филосов Авицена осы күрес тұралы айтып берген. Бұл жауынгерлік өнердің таралу аймағы айтарлықтай кең, замандас Еуропаны, оған қоса Ирландия, Шотландия, Уэльс және Испанияны әрең қапсырады. Әр халықтың белбеу күресінің өз ерешкеліктері бар.
Осындай кең таралудың сыры бетінде жатыр. Ерте ауқытта, ат шабуылының маңызды элементтерінің бірі қарсыласты ершіктен құлатуды білу болған. Бұл көп армиялар жауынгерлерінің жауынгерлік әзірлік элементі, жаттығуларда жете өткізіліп, ат жарысында белбеу қолданылған.
Славяндарға белбеу күресінен жарысу дәстүрі түрк халқынан келген. Бейбітшілік уақытта бүкіл түрк жауынгерлері өздерінің жауынгерлік шеберін, белбеу күресінің әдістері және тәсілдері арқылы асырып, қайраған. Отырықшылық дама келе, ерлердің киімдерінде белбеу немесе бау пайда болды, осыдан атау келіп шықты. Көп уақыт өткенсін, күрес мерекелік жарыстарға ауысылды. Сабантойлардың халықтық сайран уақыттарында, белбеу күресі ұлттық мерекелік бағдарламаның түйіні болып келеді.
Заманауи өркендеу кезеңі
Белбеу күресі олимпиадалық емес спорт түрлерінің әлемдік жүйесіне ресми түрде енгізілген, бұл спорт түрін БҰҰБҒМҰ (ЮНЕСКО) демеүлік етеді. Белбеу күресінің Халықаралық Қауымдастығы табысты істеуде. Осындай көріністі спорт түрінен Еуропа, әлем чемпионаттары және ұлттық біріншіліктер өтеді. Бұл спорттың жаңаруы 2003 ж. белбеу күресінің Бүкілресейлік Федерациясын құрудан басталды.